Antydatowanie dokumentów – czym jest, jak temu zapobiegać i co za to grozi?

Antydatowanie jest terminem używanym głównie w takich dziedzinach jak bibliologia lub archiwistyka. Bez problemu można go jednak odnieść do życia codziennego. Czynności tego typu zalicza się do jednych z metod fałszowania dokumentów. Czym jeszcze charakteryzuje się taka praktyka? Co za nią grozi?

Antydatowanie dokumentu – jaka jest definicja pojęcia?

Antydatowanie nazywane jest także antedatowaniem i oznacza umieszczenie w publikacji innej daty niż rzeczywisty termin powstania druku. W polskim systemie prawnym takie działanie jest określane jako przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów.

Antydatowanie dokumentu na czym polega?

Oznaczanie druków inną datą niż rzeczywista jest dość powszechną czynnością w świecie wydawniczym. Nierzadko też można spotkać się z tym podczas przygotowywania różnych dokumentów, aneksów lub umów.

Dlaczego stosuje się fałszowanie dat w publikacjach? Najczęściej wymienia się tutaj względy polityczne (np. omijanie cenzury) lub chęć osiągnięcia konkretnych korzyści wynikających z umowy.

Warto podkreślić, że dotyczy to posługiwania się datami wcześniejszymi – w odwrotnym przypadku należałoby nazwać taką czynność postdatowaniem (czyli używaniem późniejszej daty). W języku potocznym zazwyczaj używa się pierwszego terminu jako odniesienia do obu tych praktyk.

Jak uchronić się przed antydatowaniem dokumentu?

Ze względu na to, że podawanie fałszywej daty w dokumentach jest dość powszechnym zjawiskiem, warto wdrażać różnego rodzaju środki zaradcze. Zabezpieczeniem przed takimi praktykami jest kwalifikowany elektroniczny znacznik czasu.

Korzystanie z tego narzędzia pozwala precyzyjnie ustalić datę uwierzytelnienia publikacji. Wykorzystać go można m.in. do datowania umów, certyfikatów, podań, wniosków i innego rodzaju dokumentacji. Znacznik czasu jest do nabycia u certyfikowanych dostawców usług zaufania.

Co grozi za antydatowanie dokumentów?

Art.  270.  [Fałszerstwo materialne]§  1.  Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa,

Podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art.  270a.  [Fałszerstwo materialne faktur]§  1.  Kto, w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa,

Podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Z kolei art. 271 § k.k. odnoszący się do fałszerstwa intelektualnego podaje:

„Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.”

Waga popełnionego czynu przesądza o nałożeniu konkretnej kary. Za audytowanie dokumentów grozi nie tylko odpowiedzialność karna, ale również powstępowanie dyscyplinarne. Przykładowo, nauczyciel, który wystawia fałszywy dokument może zostać ukarany w następujący sposób:

• nagana z ostrzeżeniem,
• zwolnienie z pracy,
• zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie w okresie 3 lat od ukarania,
• wydalenie z zawodu (zgodnie z art. 76 Karty Nauczyciela).

Ile maksymalnie lat można dostać za antydatowanie dokumentów?

Jest to zależne także od kwoty, która została zfałszowana, ale za takie przestępstwo można dostać nawet do 25 lat pozbawienia wolności.

Za przestępstwa mniejszej wagi przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów karane jst od 3 miesięcy do 5 lat więzienia lub grzywną.