Wiedza na temat tego, czy dana osoba była karana, jest w niektórych sytuacjach kluczowa. Kiedy można uzyskać takie informacje? W jaki sposób są one udzielane?
Czym jest Krajowy Rejestr Karny?
Informacje o osobach karanych przechowywane są w Krajowym Rejestrze Karnym, w skrócie określanym jako KRK.
Krajowy Rejestr Karny jest instytucją, która została powołana do tego, by gromadzić informacje dotyczące karanych osób i podmiotów zbiorowych na mocy ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym.
KRK zastąpił dotychczas wykorzystywany Centralny Rejestr Skazanych (CRS).
Jakie informacje znajdują się w Krajowym Rejestrze Karnym?
W bazach Krajowego Rejestru Karnego gromadzone są informacje o:
- Osobach, które zostały skazane prawomocnie wyrokiem sądu,
- Osobach, w przypadku których zastosowano warunkowe umorzenie postępowania,
- Osobach, których postępowanie zostało umorzone lub zastosowano w stosunku do nich amnestię,
- Osobach, wobec których orzeczono prawomocnie środki zabezpieczające,
- Osobach nieletnich, wobec których orzeczono środki poprawcze, lecznicze lub wychowawcze, a także znajdujących się w schroniskach dla nieletnich,
- Osobach skazanych na karę aresztu,
- Osobach aresztowanych tymczasowo,
- Osobach poszukiwanych listem gończym.
Krajowy Rejestr Karny nie gromadzi informacji dotyczących osób, wobec których sąd orzekł karę ograniczenia wolności, karę grzywny albo naganę.
Kto ma prawo do sprawdzenia karalności innej osoby?
Sprawdzenie karalności innej osoby jest możliwe jedynie w określonych przypadkach.
Prawo do uzyskania takich informacji mają między innymi:
- Prezydent,
- Sądy,
- Prokuratorzy,
- Komisje wyborcze,
- Trybunał Stanu,
- Trybunał Konstytucyjny,
- Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
- Centralne Biuro Antykorupcyjne,
- Służba Celna,
- Służba Kontrwywiadu Wojskowego,
- Wywiad skarbowy,
- Organy administracji rządowej i samorządowej,
- Pracodawcy, gdy jest to wymagane do zatrudnienia pracownika,
- Inne podmioty, którym taką zdolność przyznaje ustawa.
Dodatkowo każdy może uzyskać informacje dotyczące własnej karalności.
Jak widać, informacje dotyczące karalności są udostępniane jedynie wybranym podmiotom, dlatego nie każdy ma możliwość ich uzyskania na temat innej osoby. Przykładowo takiej możliwości nie mają żona, mąż, rodzice, sąsiedzi i inne osoby postronne.
Kiedy konieczne jest uzyskanie informacji o karalności?
Niekaralność jest koniecznym warunkiem do zatrudnienia na wielu stanowiskach pracy.
W takim przypadku kandydat musi przekazać pracodawcy zaświadczenie o niekaralności lub pracodawca ma prawo do sprawdzenia informacji w Krajowym Rejestrze Karnym na temat danej osoby.
Informacje o karalności mają znaczenie między innymi w przypadku pracowników jak:
- Nauczyciele,
- Opiekunowie w żłobkach, przedszkolach,
- Wychowawcy na obozach dziecięcych,
- Trenerzy i instruktorzy sportowi,
- Urzędnicy służby cywilnej,
- Księgowi,
- Komornicy,
- Doradcy skarbowi,
- Strażnicy graniczni,
- Detektywi,
- Pośrednicy ubezpieczeniowi,
- Pośrednicy kredytowi,
- Pracownicy agencji ochrony,
- Policjanci.
Jak sprawdzić, czy ktoś był karany?
Informacje w Krajowym Rejestrze Karnym można uzyskać na 3 sposoby. Jak sprawdzić czy ktoś był karany?
- Przez internet
Należy zalogować się przez swój profil zaufany lub certyfikat kwalifikowany na stronie internetowej KRK i założyć swoje konto, a następnie złożyć wniosek o udzielenie informacji. - W punkcie informacyjnym
Punkty informacyjne KRK działają w wielu miastach w Polsce. Można złożyć w nich wniosek o udzielenie informacji. - Listownie
Należy przygotować zapytanie o udzielenie informacji i wysłać je pocztą do Biura Informacyjnego KRK albo jednego z punktów informacyjnych.
Ile kosztuje sprawdzenie karalności?
Opłata za otrzymanie zaświadczenia wynosi 30 złotych. Można wnieść ją gotówką lub przelewem.
Jak sprawdzić czy ktoś jest poszukiwany?