Każda osoba biorąca udział w postępowaniu karnym ma swoje prawa.
Prawa przysługujące oskarżonemu można znaleźć w art. 6 k.p.k., który informuje, że każdemu oskarżonemu (podejrznaemu także) przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do skorzystania z pomocy obrońcy.
Jakie są prawa przysługujące oskarżonemu w sądzie?
Poza wyżej wspomnianymi prawami, oskarżonej osobie przysługuje także wiele innych. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że oskarżony ma prawo do uzyskania informacji o treści przedstawionych mu zarzutów, a także każdorazowej ich zmianie bądź też uzupełnieniu. Oskarżony może także zażądać przedstawienia podstaw zarzutów w postaci ustnej bądź też pisemnej.
Osoba oskarżona ma również prawo do uzyskania dostępu do akt postępowania. Jest to swobodny dostęp, co oznacza, że może ona nie tylko zaznajamiać się z aktami, ale również wykonywać z nich notatki, a także sporządzać różnego rodzaju odpisy. Oskarżony może także złożyć wniosek o odpłatne wydanie kopii dokumentów, które wchodzą w skład akt sprawy.
Podsumowując, osoba oskarżona w sądzie ma wiele praw, o których powinna wiedzieć. Dzięki temu może mieć wpływ na toczące się postępowanie, zwiększając jednocześnie swoje szanse na sukces.
Prawa przysługujące oskarżonemu w sądzie
Są to m.in prawa do:
- posiadania obrońcy w sądzie,
- odmowy składania wyjaśnień,
- odmowy odpowiedzi na pytania bez konieczności podawania powodu,
- dostępu do akt postępowania,
- do informacji o treści zarzutu,
- bezpłatnej pomocy tłumacza,
- wzięcia udziału w posiedzeniach i rozprawie,
- złożenia wyjaśnień przez podejrzanego na piśmie.
Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że przepisy określają bardzo szeroki zakres, jeśli chodzi o prawa osoby posiadającej status oskarżonego w procesie karnym. W dużym skrócie można powiedzieć, że wszystkie te prawa składają się na jedno główne prawo do obrony, które stanowi podstawę uczciwego procesu.
Oskarżony to osoba, przeciwko której zostało wniesione oskarżenie do sądu, a prokurator złożył co do niej wniosek o dobrowolne poddanie się karze bądź też o umorzenie postępowania.
Na czym polega prawo do obrony?
Jeśli chodzi o dwa główne prawa przysługujące oskrażonemu w sądzie, to jednym z nich jest prawo do obrony, które łączy się z prawem do skorzystania z pomocy obrońcy.
Każda osoba, która posiada status osoby oskarżonej może ustanowić własnego obrońcę z wyboru, a w sytuacji, kiedy nie dysponuje wystarczającymi finansami na pokrycie kosztów jego usług, może skorzystać z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu – jest to zupełnie bezpłatne.
Warto wiedzieć o tym, że prawo do bezpłatnego obrońcy przysługuje osobom, które nie są w stanie ponieść kosztów obrony bez jednoczesnego uszczerbku, jeśli chodzi o utrzymanie siebie i rodziny.
Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że są takie procesy, kiedy osoba oskarżona zobowiązana jest do posiadania obrońcy. Są to sytuacje, kiedy oskarżony jest osobą niepełnoletnią, głuchą, niewidomą, bądź też niemą.
Prawo do składania wyjaśnień i odmowy odpowiedzi
Jest to drugie z głównych praw, jakie przysługują osobie oskarżonej w postępowaniu sądowym. Specjaliści w dziedzinie prawa zgodnie twierdzą, że prawo do zachowania milczenia, a także zakaz przymuszenia do samooskarżenia to filary uczciwego procesu karnego.
Nie wszyscy zdają sobie bowiem sprawę z tego, że osoby oskarżone nie muszą dostarczać dowodów na swoją niekorzyść, nie mają także obowiązku udowadniania swojej niewinności.
Oznacza to, że pomimo prawa oskarżonego do składania wyjaśnień, nie można go do nich zmusić. Może on też odmówić odpowiedzi na zadawane mu pytania, niezależnie od tego, kto je zada – organ procesowy czy też oskarżyciel posiłkowy.